De bouwsector staat voor een aantal grote maatschappelijke uitdagingen. Klimaatverandering, krappe arbeidsmarkt en uitputting van onze grondstoffen vragen om een drastisch andere manier van bouwen.
Om tot de benodigde innovatie te komen neemt Emergo deel aan het Meerjarige Missiegedreven Innovatie Programma (MMIP). Dit subsidieprogramma van de overheid zet in op goed werkende klimaatneutrale energiesystemen en -renovaties die op grote schaal geproduceerd kunnen worden.
1.000 woningen per dag
“De bouw staat voor een gigantische opgave”, verklaart Hendrik-Jan Weggeman. “We moeten zo’n 1.000 woningen per dag renoveren om in 2050 een energieneutrale gebouwde omgeving te bereiken. Het MMIP richt zich op de vraag hoe we deze verduurzaming kunnen versnellen met industrialisatie. Emergo is met precies hetzelfde vraagstuk bezig. We kunnen de subsidie dus precies inzetten zoals hij bedoeld is.”
Twee nieuwe concepten
Vernieuwende industriële oplossingen en duurzame woningbouw zitten in de genen van Emergo. Hendrik-Jan: “We zijn vanaf het begin betrokken bij het programma Stroomversnelling. In dit nul-op-de-meterconcept wordt de schil van een woning grondig geïsoleerd en een warmtepomp of PV-panelen aangebracht. Na zo’n renovatie is de woning energieneutraal en aan de buitenkant zo goed als nieuw. Maar aan de uitstraling binnen is er niets verbeterd, terwijl je voor iets meer geld een nieuwe woning bouwt. Vanuit die gedachte werken we twee alternatieve concepten uit. De één gaat een stap verder dan de stroomversnelling, de ander een stap minder ver. Zo kun je per situatie de beste optie kiezen.”
Vernieuwende industriële oplossingen en duurzame woningbouw zitten in de genen van Emergo
Vernieuwbouw
“De stap verder is vernieuwbouw”, aldus Tobias Borst, Projectleider MMIP bij Emergo. “In dit concept wordt de verouderde woning gesloopt tot op het fundament. Op de bestaande footprint van de woning bouwen we eenzelfde type prefabwoning in slechts vijf dagen per huis. Door die snelheid ervaren de bewoners zo min mogelijk overlast en houdt de wijk zijn sociale cohesie.”
‘Voor 35K naar label A’
Het tweede concept heeft de werktitel ‘voor 35K naar label A’. Tobias legt uit: “Een woning hoeft niet in één keer energieneutraal te worden. Soms is het haalbaarder om kleinere stappen te zetten. In het tweede programma werken we strategisch gekozen energiebesparende maatregelen uit: met een maximale impact tegen minimale kosten. Dakisolatie is bijvoorbeeld vaak een goed begin, omdat via het dak veel warmte verloren gaat. Als je gelijk gebouwgeïntegreerde PV-panelen op dit dak legt, maak je een serieuze stap. Zo werken we voor verschillende situaties, wensen en budgetten de beste strategieën uit, met bijbehorende producten en diensten.”
Vanuit het bedrijfsleven
Wie voor MMIP-subsidie in aanmerking wil komen, moet met minimaal vier ondernemingen samenwerken in een consortium. Emergo koos voor het Bouw en Techniek Innovatiecentrum (BTIC). “Binnen deze grote club van 120 bedrijven en instellingen hebben wij onze projecten”, aldus Hendrik-Jan. “Veel projecten in het consortium worden geleid door onderzoeksinstellingen, maar wij doen dat met onze partners vanuit het bedrijfsleven.”
Gouden combinatie
“De kennisinstellingen en universiteiten beschikken over veel wetenschappelijke kennis en analytisch vermogen. Onze kracht ligt in het oplossend en ontwerpend vermogen. De combinatie van die expertises is goud waard. Er zijn zo veel voorbeelden waar, door gebrek aan onderzoek, inzicht in de markt ontbreekt. Wij kunnen nu uitdagingen uit de praktijk vertalen naar innovatieve ontwerpen en die laten toetsen. Er draaien professionals van TNO mee in onze deelprojecten en twee promovendi gaan aan de slag met onze vraagstukken. Dat levert vast waardevolle inzichten op.”
De combinatie van die expertises is goud waard
Prototypes en pilotprojecten
Al dit voorjaar bouwt Emergo op haar fabriekslocatie in Almelo het eerste prototype voor het vernieuwbouwconcept en voor de zomer willen ze het eerste pilotproject voor nieuwbouw realiseren. Hierin zitten volgens Tobias een aantal aandachtspunten. “We willen een innovatieve en circulaire prefab vloer toepassen. Daarnaast verwerken we zo veel mogelijk installatietechniek in de bouwcomponenten. De badkamer, het toilet en de keuken worden in de fabriek in één unit compleet gebruiksklaar gemaakt. Een goede aansluiting tussen de componenten is dus extra belangrijk. De eerste concepten zijn nu uitgedacht en die zullen we gaan testen in de prototypes.”
Meerjarig evaluatieprogramma
“Deze concepten zijn zo’n belangrijk onderdeel van onze bedrijfsstrategie dat we er sowieso mee aan de slag gaan”, gaat Weggeman verder. “Maar met het meerjarige innovatieprogramma van RVO kunnen we het veel grondiger aanpakken. Het is heel belangrijk om alle innovatiestappen goed te doorlopen. Als een woning in de beleving van de bewoner niet op orde is, kan dat zich enorm tegen je keren. Daarom gaan we heel zorgvuldig te werk en hebben we budget opgenomen voor een meerjarig evaluatieprogramma. We verzamelen en analyseren meetgegevens van het pilotproject. Bovendien vragen we bewoners regelmatig naar hun ervaringen, bijvoorbeeld in verschillende seizoenen, zodat we echt van hen kunnen leren.”
“Innoveren of vernieuwen is geen doel op zich, sluit Hendrik-Jan af. “In alle vernieuwingsdrang en de media-aandacht voor de energietransitie wordt dat wel eens over het hoofd gezien. Emergo wil vooral bijdragen aan een fijne woonomgeving. Daarbij kijken we hoe dat zo snel, efficiënt en circulair mogelijk kan.”
